Hoge winsten

“ABN heeft de hoogste winst in jaren geboekt. Afgelopen jaar bleef er onderaan de streep 2,7 miljard euro winst over.” Dat stond vorige week op nos.nl. “De bank profiteert net als andere banken van de snel gestegen rente. Op leningen komen er door die hogere rente meer inkomsten binnen; tegelijkertijd is de bank aan de rente op spaargeld relatief minder geld kwijt omdat die minder snel stijgt.” Valt je iets op aan de woordkeuze in de laatste zin?

Cadeau
ING, Rabobank en ABN Amro presenteerden de afgelopen weken jaarcijfers waar je ogen van gaan draaien. ING boekte een winst van 7,3 miljard euro; Rabobank van 4,37 miljard euro. Stefaan Decraene van de Rabobank “bagatelliseerde” het resultaat enigszins, zo viel op 8 februari te lezen op nos.nl. “De hoogste winst in het 125-jarig bestaan van Rabobank. Hiermee kunnen we iets terugdoen voor de samenleving.” Iets terugdoen voor de samenleving? Jazeker, van de enorme winst van de Rabobank is 400 miljoen geoormerkt “voor consumenten, ondernemers en personeel met plannen om te verduurzamen”, zegt Decraene. Hij noemt dat “een cadeau”: “Bij elke hypotheekklant met een huis met een energielabel F of G leggen wij 1000 euro bij voor isolerende maatregelen.” Oké, maar dan is nog bijna 4 miljard euro aan winst ‘over’.

Depositorente
Als we het toch over “een cadeau” hebben: dat komt van de Europese Centrale Bank (ECB). Banken zoals ING, ABN Amro en Rabobank stallen hun geld bij de ECB. Daarvoor krijgen ze op dit moment een zogeheten depositorente van 4%. Dat is een mooie beloning voor het geld dat alle burgers bij die banken stallen, en waarvoor die burgers zelf van de banken een veel lagere rente krijgen, ergens tussen de 1,5 en 1,7%. De grote marge en het feit dat banken ook nog eens geld tegen een riante rente uitlenen aan particulieren en bedrijven – voor onder andere hypotheken en andere leningen – zorgen ervoor dat de miljarden bij de banken tegen de plinten klotsen.

Precieze formulering
Tot zover de context. Terug naar de inleiding en naar de woordkeuze in het bericht over de winst bij ABN Amro. Nos.nl schrijft: “tegelijkertijd is de bank aan de rente op spaargeld relatief minder geld kwijt omdat die minder snel stijgt.” Het is een kritiekloze zin die de bank zelf geschreven zou kunnen hebben. Waarom? Omdat door de formulering “omdat die minder snel stijgt” lijkt alsof ABN Amro geen invloed heeft op de rente op spaargeld, terwijl ze die rente juist zelf zo laag mogelijk houdt voor een zo hoog mogelijke winst. En zoals de cijfers laten zien, lukt dat behoorlijk goed. Nos.nl vertekent de waarheid en had wel wat preciezer mogen zijn. Het is niet “omdat [de rente op spaargeld] minder snel stijgt”, maar “omdat ze die bewust zo laag mogelijk houdt” of “omdat ze die, ondanks de  enorme rente-inkomsten en gigantische winst, maar niet verhoogt”. Dat had er moeten staan. Taal doet ertoe.