Klinkt lekker, niet? Een economie gebaseerd op donuts. Het begrip ‘donuteconomie’ is bekend geworden door het boek Doughnut economics (2016) van de Britse econoom Kate Raworth. De donut verbeeldt een begrenzing van de economische groei, met een sociale leefbaarheidsdrempel aan de onderkant en een ecologische grens aan de bovenkant. Het doel: voorkomen dat de aarde en onze natuurlijke bronnen onherstelbaar uitgeput raken. In donutvorm ziet dat er in ieder geval aantrekkelijk uit.
Visuele taal
De ontwikkeling van het donut-model is een reactie op het idee dat onophoudelijke economische groei onze planeet verwoest. De bovengrens is een ecologisch plafond om de aarde te beschermen. Deze groene insteek zie je terug in de cirkelvormige beeldtaal van de donuteconomie: het model doet denken aan de vorm van de aarde. Dat zie je ook terug in de ronde logo’s van veel andere duurzame initiatieven en in woorden als ‘circulariteit’ en ‘recycling’. Maar waarom dan een donut en niet een aarde met atmosfeer? Misschien omdat ‘groene’ initiatieven vaak weggezet worden als onhaalbare geitenwollensokkentheorie. Misschien omdat de gemiddelde politicus of CEO doodgegooid wordt met duurzame ideeën. Wat het ook is, de donut is beter.
Transitietaal
De donut is niet alleen visueel aantrekkelijk, maar ook laagdrempelig en onderscheidend. Belangrijke eigenschappen als je het over transitietaal hebt. Transitietaal is taalgebruik dat bewust is bedoeld om zo veel mogelijk mensen mee te krijgen in de beweging, zodat ze achter een idee of verandering gaan staan. Dat klinkt heel breed, en dat is het ook. Praktische voorbeelden vind je bijvoorbeeld ook in de communicatie naar werknemers rond bedrijfsovernames, of in het taalgebruik van ouders die hun kind zindelijk willen krijgen. In het geval van de donuteconomie wordt het concept heerlijk simpel uitgelegd en weergegeven in de vorm van fastfood. En wie is er nou niet gevoelig voor een lekkere, snelle fastfoodhap? Dat was een stuk moeilijker geweest als Kate Raworth haar boek ‘De binnenbandeconomie’ had genoemd of ‘De toruseconomie’, naar de geometrische vorm van het model.
Internationale toepassing
Nog een reden waarom de donut een goede keuze is: het begrip is internationaal toepasbaar. Het is goed vertaalbaar of het Engelstalige woord doughnut wordt zonder problemen opgenomen in de lokale taal. Iedereen weet hoe een donut eruitziet. En die wereldwijde herkenbaarheid is van groot belang als je als doel hebt om de wereld in een ‘mondiale donut’ te veranderen. Een donutvormige wereld waarin niemand nog onder de armoedegrens leeft en die op een duurzame manier weer toekomst heeft.
In de praktijk
Raworths Doughnut Economics Action Lab (DEAL) werkt samen met lokale overheden om de donut-principes in de praktijk te brengen. Daarnaast heeft DEAL samen met de Hogeschool van Amsterdam een programma opgezet voor bedrijven. Visuele taal, transitietaal en de internationale herkenbaarheid van concepten zijn dagelijkse praktijk in de communicatie- en vertaalbranche. Om een overtuiging van welke aard dan ook in verschillende culturen wortel te laten schieten, zowel op nationaal als internationaal niveau, zijn woordkeuze en heldere formulering in elke taal belangrijk. Vooral als het gaat om donuts.
Deze gastblog is geschreven door vertaalster Karin Olde Keizer. Zij is werkzaam bij vertaalbureau Fairlingo.