“Jullie gaan als straaljagers.” Dat is wat de vroegere tai chi-leraar van Corejanne weleens zei als hij vond dat zijn leerlingen (iets) te snel bewogen. Bij tai chi gaat het immers om langzame, vloeiende bewegingen. Maar vergelijkingen met straaljagers werken ook andersom. Dat blijkt uit een recent wetenschappelijk onderzoek van de University of Essex.
Vertragende taal
De tai chi-leraar gebruikte de vergelijking met straaljagers om zijn leerlingen te vertragen. En dat werkte. Het feit dat Corejanne zich de vergelijking na meer dan tien jaar nog steeds herinnert, zegt alles. Als ze tegenwoordig thuis tai chi-oefeningen doet, herhaalt ze vaak nog de woorden van haar leraar om de snelheid uit haar bewegingen te halen. Je ziet het: die leraar heeft met zijn vergelijking met straaljagers diepe indruk gemaakt. Puur en alleen door de keuze van zijn woorden.
Wat is een vergelijking?
Eerst even voor de duidelijkheid: wat is een vergelijking? Een vergelijking is een “stijlfiguur waarbij een zaak of eigenschap nader wordt bepaald door de overeenkomst met een andere, bv. ‘een kleur als vuur’ en ‘een kerel als een boom’.” Dat is de definitie die in de Dikke Van Dale staat. De voorbeelden laten zien dat vergelijkingen lekker concreet zijn. Iedereen snapt wat er wordt bedoeld. Coaches van de Britse voetbalclub Tottenham Hotspur maken daar slim gebruik van.
Versnellende taal
Hoe dan? Uit het onderzoek van de University of Essex blijkt dat 14- en 15-jarige talenten van de voetbalclub harder lopen als hun coach dingen zegt als “sprinten als een straaljager die opstijgt” of “versnellen als een Ferrari”. Met dergelijke vergelijkingen kun je ze prikkelen nog beter hun best te doen en nog harder te sprinten. Waarom? Omdat de taal herkenbaar is voor de voetballende jongeren. De cijfers laten zien dat het werkt. Door het gebruik van dit soort taal sprinten de jonge voetballers gemiddeld 3% harder over een afstand van 20 meter. Dat lijkt misschien weinig, maar het is veel als je beseft hoe belangrijk snelle voetbalspelers in het hedendaagse profvoetbal zijn.
Breed toepasbaar
Onderzoeker Jason Moran is ervan overtuigd dat het effect van dit soort eenvoudige, prikkelende vergelijkingen niet beperkt hoeft te blijven tot voetbaltalenten: “In ons onderzoek ligt de nadruk weliswaar op jeugdspelers die op het allerhoogste niveau voetballen, maar je zou dergelijke taal ook op school of op elk willekeurig sportveld kunnen toepassen. Leraren en ouders zouden met eenvoudige vergelijkingen misschien nog meer uit hun kinderen kunnen halen.”
Zo zie je maar weer wat je met uitgekiend taalgebruik kunt bereiken.