Na een paar maanden zonder Taalpraat is het goed om eens terug te kijken naar wat er in die tijd allemaal is gebeurd. Het beeld is vrij eenzijdig, mag ik wel zeggen. Het is ook een vrij somber beeld. Ik noem maar wat: de oorlog in Oekraïne, de overstromingen in Pakistan, smeltende gletsjers en aanhoudende problemen met corona. Allemaal crises. Maar wat vooral opvalt, is dat we van de ene crisis in de andere rollen. En dat alles ook een crisis wordt genoemd.
Een paar koppen en zinnen met voorbeelden van crises die vaak in het nieuws zijn:
- VN waarschuwt voor jarenlange voedselcrisis, enorme hongersnood dreigt.
- Nederland stevent af op een stroomcrisis.
- Derde bouwcrisis in drie jaar tijd.
- Nederland verkeert in een „stevige vertrouwenscrisis”.
- Wereldwijde energiecrisis kan nog erger worden.
- Ecosystemen staan onder druk, er is sprake van een natuurcrisis.
- Graancrisis treft vooral arme landen.
- Gascrisis treft Nederlandse kassen.
En zo kunnen we nog wel een tijdje doorgaan: klimaatcrisis, koopkrachtcrisis, stikstofcrisis, asielcrisis, woningcrisis, toeslagencrisis, droogtecrisis, hittecrisis, watercrisis, chipcrisis, systeemcrisis, opvangcrisis, oliecrisis. De lijst is oneindig. Toegegeven, het zijn inderdaad allemaal vrij grote problemen, maar wat denk je van de volgende crises?
- Intergraf waarschuwt voor gevolgen papiercrisis.
- Zuid-Afrika heeft een probleem. Een wijncrisis. Een wijnoverschot van bijna 300 miljoen liter om precies te zijn.
- Leescrisis onder Nederlandse jeugd baart taalexperts grote zorgen.
- Dat er volgens sommigen zelfs sprake is van een monografiecrisis heeft allerlei oorzaken.
De laatste zin komt uit het boek De lezende mens, dat een heel hoofdstuk over de vermeende leescrisis heeft. Een monografie is overigens “een meestal door één wetenschapper geschreven specialistisch werk van boeklengte”.
Blijkbaar vinden we het fijn om alles wat een beetje tegenzit meteen een crisis te noemen. Maar is een wijncrisis of een monografiecrisis ook echt een crisis? Ja, voor sommige mensen misschien wel. Maar mag het niet een onsje minder? Laten we alleen een echte crisis een crisis noemen, anders verliest het woord zijn kracht en nemen we bijvoorbeeld de klimaatcrisis onvoldoende serieus.
Crisis,what crisis?
Ja, het kan inderdaad wel een onsje minder, eens!
Ik zou zeggen, noem iets in het algemeen een crisis als de gevolgen ervan tenminste:
a. een substantieel deel van de wereldbevolking aangaan. Schrijf over een individuele crisis maar een pakkend essay of roman;
b. onomkeerbaar zijn.
Maar wie ben ik. Het probleem (moreel, praktisch) blijft: wie legt deze (en andere) criteria op en bepaalt de normen? Vraag me daarom ook af hoe Montaigne dit keuzeprobleem zou aanpakken.
Overigens, fijn dat je je maandagochtend geluid weer laat horen, Marcel.
…….en ook nog Taalpraatcrisis……enkele maanden geen Taalpraat. Gelukkig opgelost zonder tussenkomst van Den Haag. 😄
Good to see you back Marcel!