De Taalpraatblog van vorige week heeft de titel “Wij kletsen maar wat raak”. Toevallig las ik afgelopen week een column in de Volkskrant met een titel die daar best veel op lijkt: “Iedereen doet maar wat”. Het stuk ging weliswaar over een heel ander onderwerp dan mijn blog, maar er is ook enige gelijkenis. Beide gaan namelijk over taal.
Leesniveaus
De column in de Volkskrant is van Anna van den Breemer. Die ging woensdag over lezen: “Hoe voorkom je jaloezie als het jongste kind beter kan lezen dan het oudste?”. Van den Breemer beschrijft een leesmethode waarbij kinderen op niveau worden ingedeeld. ‘Veilig Leren Lezen’ heet die methode en die “gebruikt hiervoor symbolen van een ster, maan en zon. Die zijn bedoeld om een klas duidelijk te krijgen hoe ver iedereen is, zonder kinderen het gevoel te geven dat de één minder is dan de ander.”
“Ik ben maar een maantje”
Je begrijpt het al: dat werkt voor geen meter. Van den Breemer sprak met kindercoach Manon van Kreijl en zij zegt: “Maar kinderen zijn niet gek. Ze weten precies dat sterrenkinderen meer uitleg van de juf krijgen dan de zonnetjes die al zelfstandig kunnen lezen. Dus kan het gebeuren dat je kind thuiskomt met de mededeling ‘ik ben maar een maantje’.”
Naief
Wat een ongelofelijke naïviteit. Als je mensen in groepen indeelt, krijgen de aanduidingen vanzelf een extra betekenis. Of beter: er verandert eigenlijk niets. Mensen houden ervan om (vooral andere) mensen in groepen en groepjes in te delen. Dan kun je je tegen hen afzetten of je kunt je aan anderen optrekken. Als je een leessysteem met een, twee of drie sterren vervangt door een met woorden als ster, maan en zon dan lijkt het misschien allemaal een stuk kindvriendelijker, maar diezelfde kinderen doorzien nog steeds dat er sprake is van een kwaliteits- of niveauaanduiding.
Allochtoon
Een ander voorbeeld van dit soort politiek correct taalgebruik is de officiële afschaffing van allochtoon. Dat woord kan niet meer. Dat mag niet meer: “De term ‘allochtoon’ is eind 2016 vervangen door ‘persoon met migratieachtergrond’. De definitie is niet veranderd” (website Centraal Bureau voor de Statistiek). Klik maar eens op deze link. Dan zie je een verdere indeling van in Nederland woonachtige mensen. Het kan best zijn dat het woord allochtoon minder wordt gebruikt. Maar door bevolkingsgroepen een andere naam te geven, verander je niets aan de situatie. Je blijft onderscheid maken. En ik snap dat dat steekt bij die bevolkingsgroepen. Die zijn ook “niet gek”, om met kindercoach Manon van Kreijl te spreken.
Ali B
Veel Nederlanders trekken zich trouwens helemaal niets aan van dit soort nieuwe benamingen. Zij gebruiken gewoon wat ze altijd hebben gebruikt. Zo las ik afgelopen zaterdag een stuk in de krant over Khalid Kasem, een van de twee nieuwe presentatoren van het tv-programma De vooravond. De bekende rapper Ali B is blijkbaar een goede vriend van Kasem. Hij zegt: “Het is zo dat er bij allochtonen met twee maten wordt gemeten.” Ali B die allochtonen gebruikt. Dat is opvallend. Bij het lezen van de zin dacht ik eerst: “Dat mag niet meer”. Daarna vroeg ik mij af of Ali B het woord misschien heel bewust heeft gebruikt. Als een soort geuzennaam. Dat zou ik geweldig vinden. Het kind dat het stempel van een ‘leesmaantje’ krijgt, zou dat ook moeten doen. Het zou trots moeten zeggen: “Ik ben een maan. Ik sta veel dichter bij de aarde dan jullie, zon en ster. Lekker puh.”
PS
Dit is de laatste Taalpraatblog van dit seizoen. In september gaan we weer verder. Geniet van de zomer.