Moeilijke woorden

Foto: Bob Smith

“De Chinese ambassadeur in Nederland Xu Hong hekelde maandag in een vraaggesprek met de Volkskrant spottende cartoons over het coronavirus in Europese media. Hebben Chinezen geen gevoel voor humor? Ze hebben tere zielen, die 1,4 miljard Chinezen. Tenminste, zo channelde maandag de Chinese ambassadeur in Nederland Xu Hong ‘de gekwetste gevoelens van het Chinese volk’, dat gekrenkt was door enkele spotprenten.” Dat schreef Marije Vlaskamp afgelopen woensdag in de Volkskrant. Kent u dat woord: channelde?

Channelen
Ik moet bekennen dat ik channelen niet kende en moest het opzoeken. In Van Dale vond ik: “channeling ondergaan, berichten heten door te krijgen”. Heel fijn: “channeling ondergaan”. Daar word je nog niet veel wijzer van. Naar channeling dan maar: “verschijnsel dat mensen berichten doorkrijgen van een ander, bv. een overledene, die hen als spreekbuis gebruikt”. Ook met deze betekenis in mijn bagage moest ik twee keer kijken wat Marije Vlaskamp hier nu eigenlijk bedoelde. Is dat dan wel handig?

Eenvoud
Misschien is het goed en wellicht ook wel grappig bedoeld, maar echt handig is niet. Omdat Vlaskamp de betekenis van het woord niet toelicht, zadelt zij haar lezerspubliek met een probleem op en schiet ze haar doel voorbij. Lezers die het woord niet kennen, en ik vermoed dat dat er best veel zijn, zouden namelijk weleens kunnen afhaken of geïrriteerd raken. Zeker in een krant wil je dat niet. Je wilt toch dat iedereen doorleest, of niet?

Expert en beginner
Taal is, zeg maar, best wel mijn ding. Niet alleen door het vertaalwerk dat ik doe, maar ook omdat ik al vele jaren actief ben als eindredacteur en conceptontwikkelaar in de leermiddelenmarkt. Een belangrijk principe voor goed lesmateriaal is eenvoud. En dan vooral eenvoud in instructies, omdat je wilt voorkomen dat leerlingen niet begrijpen wat je bedoelt. Als leermiddelenontwerper weet je meer dan je doelgroep: de leerlingen. Dat geldt ook voor docenten. Ook zij staan (ver) boven de leerstof en hebben alleen al door hun levenservaring en leeftijdsverschil een talige voorsprong op de leerlingen. Onderwijs is een kwestie van ‘expert’ versus ‘beginner’. Het is dan aan de expert om ervoor te zorgen dat hij of zij zich verplaatst in het niveau van de beginner en de taal van lesmateriaal daarop aanpast.

Einstein
Hetzelfde principe geldt voor journalisten. En eigenlijk voor iedereen die schrijft. Uiteraard hoef je geen kindertaal te schrijven en moet je zeker je eigen stijl hanteren, maar het is wel belangrijk dat je met je taalgebruik niet over de hoofden van je lezers heen schiet. Het gebruik van moeilijke woorden is in mijn ogen eigenlijk een teken van zwakte. Omdat je daarmee laat zien dat je je lezers niet begrijpt. Voor een expert is het makkelijker om moeilijke woorden te gebruiken dan eenvoudige. Een echte expert gebruikt daarom eenvoudige taal. Was het niet Einstein die ooit zei: ‘Als je het niet eenvoudig kunt uitleggen, snap je het zelf niet’?