Gisteren was ik op bezoek bij mijn schoonvader in Eindhoven. Hij woont in wooncomplex De Hagen, een ideale woonomgeving voor iemand van zijn leeftijd. Toen ik bij vertrek door de hal liep, viel mijn oog op een mededeling van “Team horeca”. De brief schreeuwde om aandacht van Taalpraat.
Geachte gast
Zo begint de brief. Die is dus gericht aan alle bewoners van het complex, die als gast worden aangesproken. Klinkt bijna als de moderne aanspreekvorm: “Hé, gast!” Maar er is meer. Dit is de volledige tekst:
Geachte gast,
Met ingang van 1 februari 2019 wijzigen de consumptieprijzen in uw woongebouw.
Uitgangspunt van de prijswijziging is uniformiteit van artikelen en prijzen voor de horeca in de diverse gebouwen van RVE Wijkzorg.
Op de prijslijsten in het gebouw worden de consumptieprijzen gecommuniceerd.
Team horeca
Zorg
Hoe kun je oude mensen zoiets aandoen? En wat staat er eigenlijk? Het gaat om de prijzen van consumpties in het restaurant en de koffiehoek. Die zijn verhoogd. Waarschijnlijk omdat de btw van 6% naar 9% is gegaan. Zeg dat dan gewoon! En dat de prijzen in alle gebouwen van RVE Wijkzorg hetzelfde zijn, lijkt me niet meer dan terecht. Dat zal de bewoners van De Hagen een zorg zijn. Zij wonen in De Hagen en niet in een ander gebouw van RVE Wijkzorg.
Wijzigen
Op elke zin van de mededeling is wel iets aan te merken (het lijkt het beruchte Koningslied wel). Na de vreemde aanhef hebben we bijvoorbeeld wijzigen. Vroeger “wijzigde je iets”, maar tegenwoordig wijzigen dingen zichzelf. Of zouden de opstellers kenners van eenvoudige B1-taal zijn en gedacht hebben dat ze geen lijdende vorm moesten gebruiken? Ik denk het niet. Ook “consumptieprijzen in uw woongebouw” komt mij als heel geforceerd over. Dat kan makkelijker en concreter, bijvoorbeeld “Met ingang van 1 februari 2019 gaan de prijzen van consumpties in het restaurant en de koffiehoek omhoog.” Of: “… gaan de prijzen iets omhoog”. Of: “… betaalt u iets meer voor uw …”.
Communiceren
Tot slot “Op de prijslijsten in het gebouw worden de consumptieprijzen gecommuniceerd.” Tja, communiceren. Het is een hele kunst. De nieuwe prijzen staan dus op de prijslijsten. Moest er nog eens bijkomen van niet, Team horeca!
Je zou bijna denken dat zo’n tekst anno 2019 niet meer zou kunnen! Over dat ‘gast’. Jouw schoonvader woont daar toch? Geachte bewoner (en/of bezoeker), lijkt me beter passend. Over dit: “zouden de opstellers kenners van eenvoudige B1-taal zijn …” – vast niet: die zouden zeggen dat de prijzen met een duppie of zo omhoog gaan
Japke d. Bouma zou ervan smullen!
We hebben steeds meer goed opgeleide communicatiewetenschappers. Gevolg: bergen van wollig, onduidelijk, ontransparant, ingewikkeld en soms intimiderend taalgebruik. Het gebruik van “we laten u weten” is natuurlijk ouderwets en roept misschien reacties op. “Communiceren” vergroot de afstand is daardoor iets veiliger, denk ik.
Vaak is dit soort taalgebruik ook te wijten aan anglicismen. ‘Wijzigen de prijzen’ bijvoorbeeld, ik het Engels zou dat zijn ‘Prices will change’. Dat kan in het Engels wel, maar in het Nederlands dus niet.
Los hiervan is de hele tekst inderdaad tenenkrommend slecht geschreven. Ik bedoel ‘worden de prijzen gecommuniceerd’ – au! Waarom niet gewoon ‘vermeld’ of ‘aangegeven’?
In de commentaar lees ik ‘Je zou bijna denken dat zo’n tekst anno 2019 niet meer zou kunnen!’ Ik moet toegeven dat ik meer aan acquisitie en specialisatie moet doen maar waar verschuilen die ‘goed opgeleide communicatie wetenschappers’? Het is niet hun teksten die ik al tien jaar vertaal…
Waarom is “Hierbij laten wij u weten..etc.” eigenlijk ouderwets. Alles hangt af van wat men wil vertellen. Het valt me trouwens mee dat niet verwezen wordt naar een zin waarin wildvreemde mensen worden getutoyeerd. Daar heeft men tegenwoordig een handje van en het duidt op gebrek aan gevoel voor waarden en tradities, maar ook van weinig opleiding. Zo komt het op mij tenminste over.
“ja, maar dat zeggen ze Engeland ook” is dan vaak het commentaar. Dat is wel iets waar ik helemaal geen boodschap aan heb en waar ik van kokhals.