Altijd gezellig, luisteren naar het Radio 1 Journaal. Je hoort nog eens wat – een fijne countryplaat bijvoorbeeld. En dan ook nog goed nieuws: “Hij is nu een soort van opnieuw uitgebracht”, aldus presentator Jurgen van den Berg. Om welke soort het ging, vertelde hij er helaas niet bij.
De of het?
Soort is een bijzonder woord. De meeste zelfstandig naamwoorden zijn de– of het-woorden. Bij soort kan het allebei. Bijvoorbeeld: “de menselijke soort”, maar ook “het soort mensen dat altijd gelijk wil hebben”. Samenstellingen met soort krijgen altijd de. Bijvoorbeeld: “De wapiti is op de eland na de grootste hertensoort”. Wat verder opvalt, is de veelgebruikte combinatie met van. Hoe dat precies zit, kunt u lezen op de site van de Taalunie.
Vaagmaker
In de spreektaal hoor je een soort van erg vaak. De betekenis ervan is doorgaans tamelijk raadselachtig. Soms lijkt het een afzwakker te zijn en doet het denken aan een beetje, zoals in het voorbeeld van Wilfried de Jong die over snookerspeler Ronnie O’Sullivan zei dat hij “een soort van slecht karakter heeft”. Vooruit dan maar. Meestal kun je er echter geen kant mee op en maakt het de zin alleen maar onduidelijk. Want wat moet je met “een soort van logisch”, “het is een soort van andersom” en “er is een soort van keuze gemaakt”? Allemaal tijdens een vergadering gehoord vorige week. En wat te denken van:
– Eigenlijk was alles in een soort van kannen en kruiken.
– Een soort van ontketend leek ie wel op een gegeven moment.
– Je ziet er wel een soort van fris uit.
– Iedereen liep een soort van rillend door Maastricht.
Was getekend, Dione de Graaff (prima presentatrice overigens) in en om diverse wielerwedstrijden. Dat Jeroen Wollaars een soort hart voor Theodor Holman heeft, wil ik u beslist niet onthouden en ook niet dat Donald Trump nu op een soort van rondreis is, maar het volgende voorbeeld is wat mij betreft het meest illustratief voor de overbodigheid van dit woordje. Het komt uit een uitzending van EenVandaag waar iemand aan het woord komt die een sportwinkel voor vrouwen is begonnen:
– Dus u dacht: “ik begin voor mezelf”.
– Eigenlijk een soort van wel.
Razend ingewikkeld. Toch knap bedacht. Een soort van dan.
Zoals zoveel van die modeverschijnselen in de Nederlandse taal komt ook dit vermoedelijk weer uit het Engels, waar ‘sort of’ een stopwoord is met ongeveer dezelfde functie en (minimale) betekenis.