In het Britse weekblad The Week las ik vorige week een stukje over de nieuwe campagneleider van Donald Trump: Stephen Bannon. Bannon is onder andere de man achter de rechtse website Breitbart. Andrew Breitbart, de voormalige eigenaar van de nieuwssite, noemde Bannon ooit de ‘Leni Riefenstahl of the Tea Party Movement’. Daar wil ik het even over hebben. Met excuses voor het Engels.
Hele wereld aan informatie
Wat opvalt aan dit zinnetje is dat er een hele wereld aan informatie achter schuilgaat. Mooi om te zien wat je met een paar woorden kunt zeggen. Maar om de betekenis te kunnen doorgronden, moet je wel weten wie Leni Riefenstahl was en wat de Tea Party Movement is. Dat moet, omdat de schrijver van het stukje in The Week dat niet uitlegt. Hij of zij gaat ervan uit dat de lezer van het blad dat wel weet. Dat is nogal wat.
Mooi, maar gevaarlijk
Het is een zinnetje met een bak aan informatie, maar tegelijkertijd is het ‘gevaarlijk’ om zo veel met zo weinig woorden te willen zeggen. Het kan namelijk zijn dat je lezer helemaal niet weet wie Leni Riefenstahl was of wat de Tea Party Movement is. En dan moet diezelfde lezer ook nog zelf het verband leggen tussen Bannon en Riefenstahl. Daarmee kun je je doel voorbij schieten.
Verwijzingen en associaties
Wat het voorbeeld zo goed laat zien, is dat taal meer is dan een aaneenschakeling van woorden. Achter die woorden gaat een schat aan verwijzingen en associaties schuil. Het is aan de schrijver of spreker om te bepalen hoe impliciet of expliciet hij of zij wil zijn en hoe veel aan de lezer of luisteraar zelf overgelaten kan worden. Het is ook aan de schrijver of spreker om te laten zien hoe veel (gedeelde) kennis hij of zij bij de lezer of luisteraar veronderstelt. Te veel en je bent pedant en onbegrepen.