Vrijdag 31 januari op nos.nl: “De Noorse autoriteiten hebben een Noors schip vastgelegd in verband met de beschadigde glasvezelkabel tussen Letland en Zweden. ‘Het schip wordt ervan verdacht serieuze schade te hebben toegebracht’, zegt de politie.” Zie jij in dit fragment hetzelfde mooie taalfenomeen dat ik erin zie?
Nog een
Ik heb er nog een. Een paar dagen ervoor, ook op nos.nl, las ik de kop “Documentaire trekt fotograaf ‘Napalmmeisje’ in twijfel” en de openingszin “Een nieuwe documentaire stelt dat een beroemde Vietnamfoto niet is gemaakt door de fotograaf die er al een halve eeuw de erkenning voor krijgt.”
Een schip dat schade toebrengt en een documentaire die iets stelt of in twijfel trekt. Het kan allemaal in onze taal. Is het niet prachtig dat dingen die geen ziel, karakter, denkvermogen of daadkracht hebben, toch menselijke eigenschappen kunnen worden toegedicht? Als je de formulering van het eerste fragment letterlijk neemt, heeft niet de bemanning of de kapitein van het Noorse schip mogelijk iets gedaan, maar het schip zelf. Hoe kun je een schip van een handeling verdenken, zou je zeggen. Ja, dat kan. Omdat het schip voor meer staat het schip alleen.
Niet de documentaire zelf stelt dat de iconische foto van het Vietnamese napalmmeisje door een andere fotograaf dan AP-fotograaf Nick Ut is gemaakt. Die documentaire kan helemaal niets. De stelling wordt verwoord en onderbouwd in de documentaire, maar is natuurlijk afkomstig van de makers van de documentaire en niet van de documentaire zelf. Toch lijken de kop en de openingszin van het nieuwsbericht te suggereren dat de documentaire een actieve rol inneemt in het verhaal.
Stijlfiguur
Deze stijlfiguur heet metonymie en komt veel voor. Er zijn diverse soorten metonymie. Kijk maar eens op de website van Onze Taal voor een heldere uitleg en enkele duidelijke voorbeelden. De twee fragmenten hierboven zijn voorbeelden van personificatie, een van de vormen van dit soort figuurlijk taalgebruik. Maak er in je eigen teksten naar hartelust gebruik van. Personificatie is een mooie manier om taal en tekst levendig te maken.