Waken

In september verloor PSV de eerste Champions League-wedstrijd van dit seizoen van Arsenal. Nos.nl keek maandag 2 oktober vooruit naar de tweede wedstrijd en kopte: “Na zeperd tegen Arsenal waakt Bosz voor Sevilla: ‘Ervaren en veelzijdige ploeg’”. Interessant gebruik van waken.

Wel of niet?
Twee jaar geleden schreef ik ook al over waken. Dat was naar aanleiding van dit voorbeeld:

“Afghanistan bevindt zich op een kruispunt: het vredesproces is fragiel en we moeten ervoor waken dat de behaalde vooruitgang niet ongedaan gemaakt wordt.”

Het gaat om de combinatie waken en niet. Waken is een negatief geladen woord, dus feitelijk staat in het voorbeeld hierboven het tegenovergestelde van wat wordt bedoeld. Ten minste, de Dikke Van Dale geeft de volgende betekenis van ervoor waken dat: ‘erop toezien dat het genoemde niet gebeurt’. Maar taal verandert en volgens de Taalunie mag je waken met of zonder niet gebruiken. Zonder betekenisverschil.

Wakker liggen?
In het voorbeeld in de inleiding lijkt het om een ander gebruik van waken te gaan. We hebben hier weliswaar ook een combinatie van waken en voor, maar daar houdt de overeenkomst met de zin op nos.nl op. Er staat geen dat bij en het is moeilijk volhouden dat de woordenboekbetekenis ‘erop toezien dat het genoemde niet gebeurt’ ook hier geldt. Maar wat is de betekenis dan wel?

Zou het om betekenis 1 in de Dikke Van Dale gaan: ‘wakker zijn’? Zou PSV-coach Peter Bosz slapeloze nachten van de wedstrijd hebben gehad? Dat kan. Of zou het om betekenis 2 gaan: ‘opzettelijk wakker blijven, niet gaan slapen, m.n. om voor iem. zorg te dragen, op te passen’? Dan zou Bosz stiekem fan van Sevilla zijn, misschien een kaarsje voor die club hebben opgestoken en de hele nacht voor Sevilla hebben zitten of liggen prevelen. Allemaal in de hoop dat Sevilla PSV zou verslaan of op z’n minst gelijk zou spelen. Missie geslaagd, want het werd 2-2, maar toch heel onwaarschijnlijk.

De enige conclusie is dat waken een verwarrend woord is. Simpelweg omdat het met of zonder niet hetzelfde betekent. Volgens de Taalunie dan. Raar, toch?

Aanstaande woensdag speelt PSV de uitwedstrijd tegen Sevilla. Dat wordt weer waken voor Peter Bosz.