‘Lezen is lezen’

‘Lezen is lezen’, dat is de titel boven de wekelijkse rubriek Boekenraad in de Volkskrant van 16 september. Het is een gesprek met Olaf Leeuwis van Boekhandel Mayflower in Leiden. De strekking van zijn verhaal sluit naadloos aan bij een van de centrale boodschappen in mijn nieuwe boek Een andere kijk op lezen (uitgeverij Blink), dat sinds vorige week te koop is op bol.com (ook als eBook).

Jongeren lezen (veel)
Boekhandel Mayflower verkoopt Engelstalige boeken, ook veel youngadultboeken, zo vertelt Olaf Leeuwis. Dat is voor een groot deel toe te schrijven aan het succes van #BookTok, wat bewijst dat niet alles wat jongeren zien en doen op internet slecht is voor hun belangstelling voor lezen. Sterker nog, het is volgens Olaf Leeuwis de belangrijkste bron om jongeren enthousiast te maken voor lezen. Dus niet de Boekenweek van Jongeren, die vorige week begonnen is, zet jongeren aan tot lezen. Ook niet het project Readification van de CPNB, het marketingbedrijf van de boekenbranche. Jongeren lezen meer doordat jongeren elkaar op #BookTok vertellen hoe cool lezen is en wat er allemaal te halen valt.

Engels lezen
Nu denk je misschien: ‘Maar die jongeren lezen dan toch alleen maar Engels?’ Of: ‘Dan lezen ze geen literatuur!’ Nou, dat kan best zijn, maar ze lezen wel. En dat is ook wat Olaf Leeuwis zegt: “De CPNB richt zich alleen op Nederlandstalige boeken, maar wat maakt het eigenlijk uit dat jongeren Engelstalig lezen?” Dat maakt inderdaad helemaal niets uit, Olaf. Het gaat om het plezier in lezen. Om leeskilometers maken. “Lezen is lezen”, zegt hij. “In onze boekhandel merk ik niets van de ontlezing onder jongeren.” Het is een prachtige bevestiging van wat ik heb onderzocht en beschrijf in mijn boek. Maar weet je wat het is? Als je maar lang genoeg zegt dat er sprake is van ontlezing onder jongeren gaan ook veel mensen daarin geloven. Olaf Leeuwis heeft daar een andere kijk op. Ik ook.

Gewoon: lezen
In Een andere kijk op lezen ontrafel ik diverse mythen, metingen en meningen over lezen die in de media worden opgevoerd. Een van mijn standpunten is ook dat het niet gaat om wát jongeren lezen, maar dát ze lezen. Daarom moet de nadruk op goed lezen en op het opdoen van leeservaringen in het basisonderwijs liggen. Daar moet het plezier dat ongeveer alle kinderen van nature hebben, worden gekoesterd en gevoed, zodat ze als ze (wat) ouder worden de techniek van het lezen voldoende onder de knie hebben om hun eigen leeskeuzes te maken. En als ze kunnen lezen, maken ze die keuzes ook.

Lezers aan het woord
In het vierde hoofdstuk van mijn boek voer ik dertien volwassenen op met wie ik heb gesproken over hun vroegere en huidige leeservaringen. Die gesprekken laten onder andere zien dat het lezen van boeken en literatuur voor de meesten geen topprioriteit is. Toch lezen ze wel. Soms ook veel. En ze beseffen ook dat een goede leesvaardigheid cruciaal is voor hun dagelijkse activiteiten, ondanks dat zij in sommige gevallen als puber niet altijd veel plezier hadden in het soort lezen dat ze in het voortgezet onderwijs kregen opgedrongen.

Andere tijden
Laten we eens ophouden met het herhalen van negatieve berichten over de vermeende ontlezing in de samenleving. De wereld was nog nooit zo tekstueel als nu: bijna iedereen heeft een laptop, tablet of smartphone en leest de hele dag teksten. Ook kinderen en jongeren doen dat. Doe daar iets mee. Haak in het (lees)onderwijs aan op wat kinderen en jongeren kennen en interessant vinden en verleid ze zo tot aandachtig en geconcentreerd lezen. Dat is een belangrijke stap naar een toekomst waarin lezen – ook van boeken – een vanzelfsprekend plezier is.