Corejanne en ik waren vorige week in theater De Blauwe Kei in Veghel voor The making of Berlin, een werkelijk schitterende en vooral heel verrassende voorstelling met een Duits hoofdpersonage. Van de voorstelling wil ik niets verklappen. Je moet zelf maar een keer gaan kijken als je de kans krijgt. Waar ik het hier over wil hebben, is de prachtige taal van het hoofdpersonage: Friedrich Mohr. Daar kunnen wij Nederlanders nog een puntje aan zuigen.
Wat is er zo mooi aan het Duits?
Of een taal mooi is, is een kwestie van smaak en veel Nederlanders zijn helaas niet heel erg Duitsgezind, maar Corejanne en ik vinden Duits een prachtige taal. Zeker als het Duits zo mooi wordt uitgesproken als door Friedrich Mohr. Heel rustig, met duidelijk uitgesproken klanken. Wij moesten tijdens en na de voorstelling terugdenken aan onze tijd op de lerarenopleiding. Een van onze twee vreemde talen daar was Duits en een van de vakken waar we het nog weleens over hebben, was ‘Laut und Schrift’ van de heer Van der Ligt. Hij leerde ons – of misschien beter: drilde ons – in het duidelijk uitspreken van onder andere tweeklanken, zoals in Theater. Dat spreek je uit als /tee-aater/, met een duidelijke scheiding tussen de /ee/ en de /aa/. Vokalischer Neueinsatz heet dat in het Duits. In het Nederlands: glottisslag.
Is het Nederlands niet mooi dan?
Er is niets mis met het Nederlands, maar wij zijn sloddervossen als je onze uitspraak vergelijkt met die van het Duits. Wij zeggen niet /tee-ater/ maar /teejaater/. Als we het Duitse woord Revolution uitspreken, zeggen we niet /reevooloetsioon/ maar /reevooloesjoon/. We brabbelen erop los en praten met j’s: we zeggen een /j/ waar helemaal geen j staat. Dat doen we niet alleen in woorden als theater, maar ook aan het einde van woorden die eindigen op een klinker. In de geschreven versie dan wel. Als Nederlanders “Ga je mee naar de zee” zeggen, dan hoor je /gaa je meej naar de zeej/. Duitsers zeggen niet /zeej/, maar /zee/ (See).
Wij zijn blij dat we ooit Duits hebben geleerd en gestudeerd en we kijken met plezier terug op onze uitspraaklessen van de heer Van der Ligt. Zouden wij Nederlanders niet meer aandacht aan de uitspraak van onze taal moeten besteden?
Hallo Marcel,
Ik kan me niet herinneren dat ik ooit iemand ‘zee’ als ‘zeej’ uit heb horen spreken. Het kan natuurlijk zijn dat ik, omdat ik niet in Nederland woon, het Nederlands te weinig om me heen hoor. Ik ergeren me er wel aan als ‘wanneer’ als ‘waneer’ uitgesproken wordt. Verder erger ik me aan die eeuwige ‘ai’-klank als het toch echt ‘ij’ moet zijn. Een verzorgde uitspraak laat volgens mij zien dat je enigszins trots bent op de taal die je spreekt. Uitspraaklessen? Waarom ook niet?
Hoi Marcel
Ik begrijp dat je het Duits mooi vindt, maar dat betekent nog niet dat het Nederlands slordig is. Ik dacht dat wat er met ‘teejater’ is gebeurd assimilatie heet, een verschijnsel dat natuurlijk in allerlei talen voorkomt.
‘zeej’ kan ik me alleen een beetje voorstellen bij een sterk accent, het Rotterdamse accent bijvoorbeeld. En een accent kan toch ook niet als een taalfout of slordigheid worden beschouwd. Nee, ik hou van het Nederlands in al z’n vormen, hoor. Lang leve de taaldiversiteit!
Beste Marcel,
Bij het lezen van je blog van afgelopen maandag dacht ik terug aan het verkiezingsdebat dat ik zag en beluisterde via Omrop Fryslân. Eén van de deelnemende politici was een onduidelijke spreker. Binnensmonds en slecht articulerend, en ook nog in een vrij rap tempo, zette hij zijn standpunten uiteen.
Ik merkte dat mijn aandacht voor zijn uiteenzettingen verslapte, sneller dan wanneer andere, beter en duidelijker articulerende deelnemers aan het woord waren.
Zou het dan zelfs zo kunnen zijn dat, wanneer er ‘slap’ gebrabbeld(ge-oh’ed) wordt, dit misschien zelfs invloed zou kunnen hebben op het uitbrengen van mijn stem? Ik vroeg mij dit af.
Maar deze meneer krijgt in ieder geval op basis van zijn weinig overtuigende betoog mijn stem niet. Hopelijk geeft een andere kieswijzer mij goede argumenten.