Regel 2 in Als je BGPRT wat ik BDL is “Gebruik korte woorden”. Voorbeelden van lange woorden zijn ultravioletstralingsabsorptiefilter en arbeidsongeschiktheidsverzekeringsformulier. Op moeilijkewoorden.org vind je veel meer voorbeelden van lange woorden in het Nederlands. Lange woorden lezen niet lekker. Je moet er moeite voor doen om te begrijpen wat bij wat hoort. Mijn advies is daarom om zo weinig mogelijk lange woorden te gebruiken.
Dat kan korter
Het eerste voorbeeld hierboven kun je inkorten tot uv-filter en het tweede tot aov-formulier. Het tweede kun je zowel inkorten als ontrafelen: formulier arbeidsongeschiktheid. Hoe je inkort, is afhankelijk van de context en de doelgroep, maar korte woorden zijn eigenlijk altijd fijner. Al was het alleen maar om te voorkomen dat je lange woorden moet afbreken aan het einde van een regel. Want ook afbrekingen maken het lezen van woorden ingewikkelder.
Lastig lezen
Vorige week las ik het boek De nieuwe lezer. Daarin staat een hoofdstuk met opvallend veel lange woorden. Voorbeelden zijn middelbareschoolleerlingen, begrijpendlezenvragen, zorgvuldiglezenstrategie en begrijpendlezenvaardigheid. Ik vond het opvallend omdat het hoofdstuk gaat over “de invloed van audio-ondersteuning op leesstrategieën bij leerlingen met dyslexie”. Over leerlingen met leesproblemen dus.
Splitsen en omkeren
Een van de voorbeelden van lange woorden die ik in Als je BGRPT wat ik BDL geef, is binnendienstmedewerker. Dat kun je heel eenvoudig en zonder betekenisverlies veranderen in medewerker binnendienst. De simpele truc is: splits en keer om. Net als bij formulier arbeidsongeschiktheid. Dat kan gewoon in het Nederlands. Diezelfde truc werkt ook bij drie van de vier voorbeelden uit De nieuwe lezer. Begrijpendlezenvragen kun je veranderen in vragen begrijpend lezen; zorgvuldiglezenstrategie in strategie zorgvuldig lezen; en begrijpendlezenvaardigheid in vaardigheid begrijpend lezen. Bij middelbareschoolleerlingen kun je andere strategieën toepassen. Dat lange woord kun je veranderen in leerlingen op de middelbare school, leerlingen in het voortgezet onderwijs of vo-leerlingen.
Van lang naar kort
De meeste lange woorden kun je op een eenvoudige manier korter te maken. Doe je lezers een plezier en vermijd lange woorden. Houd je woorden kort.
Die omkeerstrategie kan werken in kopjes, en als bijschrijft bij in te vullen velden. Maar in lopende tekst kan dat niet, en moet je in elk geval de impliciete voorzetsels schrijven, of aanhalingstekens gebruiken om aan te geven wat bij wat hoort. In een zin als “Als je een tekst niet meteen begrijpt, moet je de strategie zorgvuldig lezen toepassen” verwacht ik bijvoorbeeld een punt achter lezen, en pas bij het laatste woord kom ik erachter dat het eigenlijk “de strategie ‘zorgvuldig lezen’ toepassen” had moeten zijn, of “de strategie voor zorgvuldig lezen toepassen”.