“Er zijn zo van die woorden waarvan je zou willen weten waar ze vandaan komen.” Dat zei een bekende een paar weken geleden tegen mij. Inderdaad. Voor taalliefhebbers is het fijn om de herkomst van woorden te kennen. Van veel woorden weten we dat natuurlijk ook. Dat soort informatie vind je bijvoorbeeld in etymologische woordenboeken. Maar soms heb je van die woorden waarvan de herkomst naar een specifieke tijd en plaats is te herleiden. Mijn alerte collega Meindert Hart droeg mij onlangs zo’n pareltje aan: “Mand”.
15 maart 2012
Meindert vroeg mij of ik “Mand!” kende. Hij vertelde mij dat hij en zijn collega’s het in bepaalde overlegsituaties gebruiken. “Wat betekent het dan?” vroeg ik. Nou, dat mocht ik lekker zelf uitzoeken. Meindert schiep er blijkbaar genoegen in om mij aan het werk te zetten. Aan de slag dus. Al vrij snel vond ik de bron: een YouTube-filmpje van Omroep Maxim (Vpro) van 15 maart 2012. En Maxim is Maxim Hartman, een tv-persoonlijkheid die u misschien wel kent.
YouTube-filmpje
In het filmpje interviewt Hartman een antiquair, de heer Ben Strik. Het gesprek gaat over antiek, maar eigenlijk ook niet. De heer Strik wordt in feite voortdurend voor gek gezet. Daar is Hartman goed in. Op een gegeven moment zegt hij tegen Strik: “Graag een beetje kort antwoorden”. Dat wordt een rode draad in het gesprek. Op een gegeven moment pakt de heer Strik een aardewerken mandje en zegt: “Dit is een heel mooi mandje gemaakt door de firma Tichelaar dat werd gebruikt op een tafel als versiering en fruitmandje.” “Veel te lang. Korter”, zegt Hartman. Strik: “Mandje gemaakt door Tichelaar in Makkum.” Hartman: “Nog korter”. Strik, die ook steeds sneller praat: “Mandje van Tichelaar.” Hartman: “Nee, nog korter. Kort”. Strik: “Mand!”
Kort, nog korter
Het filmpje werd een YouTube-hit en Ben Strik kwam ook op tv, bij De Wereld Draait Door. Zijn antiekzaak werd populair en Ben Strik gaat sindsdien door het leven als Meneer Mandje. Ook de uitdrukking werd populair onder bepaalde groepen taalgebruikers. In het overleg waar Meindert het over had, betekent “Mand” dus dat het allemaal wel wat korter kan. Niet te lang praten, maar “Mand!”