Enigszins verrassend

Nee, het gaat niet om de spelling van het eerste woord in de titel (altijd lastig), maar om het gebruik ervan. Probeert u eerst maar eens een paar voorbeelden met enigszins te bedenken om na te gaan hoe het woord volgens u gebruikt wordt. Daarna zal ik u iets verrassends laten zien.

Enigzins als bijwoord
De zinnen die u bedacht heeft, volgen waarschijnlijk de volgende structuur:

  • De uitslag is enigszins verrassend.
  • Kunnen passagiersvliegtuigen enigszins veilig landen als alle motoren uitvallen?
  • Zijn toestand is enigszins verbeterd.

Enigszins is een bijwoord en een bijwoord gebruik je in combinatie met een bijvoeglijk naamwoord (verrassend), een bijwoord (veilig) of een werkwoord (verbeteren).

Met enigszins hulp
Enigszins verrassend was het gebruik van enigszins door de taalvaardige sportcommentator Arman Avsaroglu in het radioprogramma Langs de Lijn op 28 oktober. De precieze zin ben ik kwijt, maar hij zei: “met enigszins hulp van …”. Bijzonder is dat hij enigszins als bijvoeglijk naamwoord gebruikte. Nu denkt u misschien dat dit een verspreking is, maar als je in Google zoekt op “met enigszins hulp” vind je de volgende zinnen, die ik zonder wijzigingen heb overgenomen:

  • Met enigszins hulp van de deelgemeente die jaarlijks haar beheerskosten aan de VvE beschikbaar stelt.
  • Gewoon naturel met enigszins hulp van Adobe Photoshop CS2.
  • Eergister heb ik een enorm knallende engelse CV geschreven (met enigszins hulp van mijn schotse en ierse kamergenootjes).

Een paar voorbeelden
Ja, inderdaad. Het zijn maar een paar voorbeelden, maar toch. Voor de gein zocht ik ook op de combinatie “met enigszins angst” en vond de volgende zinnen:

  • Door door Lugdunum met enigszins angst tegemoet geziene wedstrijd tegen Wilhelmus is in een glorieuze overwinning geëindigd.
  • Voor mensen met enigszins angst voor de tandarts is deze tandarts af te raden.
  • Met enigszins angst begon WFB mat aan deze wedstrijd.

“Uitzonderingen”, denkt u misschien. Zeker. Het bijvoeglijk gebruik van enigszins komt nog niet heel vaak voor. Maar dat kan zo maar veranderen. Een taalvirtuoos als Avsaroglu gebruikt het in ieder geval al.

Terecht 
Voor je het weet, volgt enigszins het voorbeeld van terecht, dat tot enkele tientallen jaren geleden alleen als bijwoord werd (of: mocht worden) gebruikt: “Pieter maakte terecht een opmerking over veiligheid”. Tegenwoordig is het heel normaal om het ook als bijvoeglijk naamwoord te gebruiken, zoals in een terechte opmerking. In de Dikke Van Dale van 1976 stond bij dit gebruik nog dat het een neologisme was, maar sinds de editie van 1984 is het volledig geaccepteerd. Zal enigszins ook die kant op gaan? De tijd zal het leren.

Vindt u dit artikel interessant? Klik dan op een van deze knoppen en deel het met anderen.

3 reacties op Enigszins verrassend

  1. Astrid den Besten zegt

    Leuk, dat elastieken gebruik van het Nederlands. Ik ervaar het trouwens nog steeds vooral als een bijwoord c.q. een soort bijzinnetje: met, enigszins, hulp/angst. Ofwel: er is enigszins sprake van hulp/angst; er is, tot op zekere hoogte, sprake van hulp/angst. Contractie?

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *