Hoe zeg je wat je voelt? Hoe beschrijf je wat je van iets vindt? Taal biedt veel mogelijkheden, maar alles in woorden uitdrukken lukt toch ook weer niet. Dat werd mij vorige week weer eens duidelijk toen Corejanne en ik in museum de Fundatie in Zwolle voor een schilderij van Piet Mondriaan stonden.
Gevoelens
Als je iets met succes hebt afgerond, heb je een goed gevoel. Je krijgt er een kick van. Maar wat voor gevoel is dat eigenlijk? Hoe breng je dat onder woorden? Ook als verliefd bent, voel je je anders dan anders. Maar hoe omschrijf je je gevoelens? Vaak kom je niet verder dan metaforen en vergelijkingen. Je hebt vlinders in je buik of je voelt je als een jongen van 16 die voor het eerst verliefd is. Vaag is het allemaal.
Onbeschrijflijke pijn
Hetzelfde geldt voor pijn. Hoe moeilijk is het niet om pijn of ongemak te omschrijven als je bij een arts bent? Welke woorden gebruik je daarvoor? Stekende pijn, brandend gevoel. Heel veel verder kom je vaak niet. Gek eigenlijk dat je zo veel kunt zeggen met taal, maar zo veel ook niet.
Mondriaan
Ik kom hierop omdat Corejanne en ik vorige week in museum de Fundatie in Zwolle waren. We kwamen daar in eerste instantie voor een bijzondere expositie over de ‘Wilden’, een groep Duitse expressionisten die zich aan het begin van de vorige eeuw tegen de toen dominante kunst afzetten. Prachtig. Daarna gingen we naar de begane grond en tot onze verrassing zagen we daar een paar schitterende schilderijen van Jan Sluijters en Piet Mondriaan. Met name het schilderij van Mondriaan (zie hierboven) pakte me. ‘Mooi’, zei ik. Er keken nog een paar andere bezoekers naar het schilderij en ook zij zeiden: ‘Mooi!’
Mooi
‘Wat vind je er nou eigenlijk mooi aan?’, vroeg Corejanne. Ik stond met mijn mond vol tanden. Ik kon niet veel meer zeggen dan ‘mooi’, ‘prachtige kleuren’, ‘mooie compositie’. Maar wat het me deed – en het ontroerde me echt – kon ik niet onder woorden brengen. Taal is zo rijk, maar ook weer niet. Niet alles is in woorden te vatten. Zeker niet als het om gevoelens en emoties gaat. Maar misschien is dat helemaal niet erg.
” Mooi” betekent voor mij, dat iets me aanspreekt, dat het me
boeit. Ik loop er steeds weer even naar toe, omdat het iets in met losmaakt.
Zo liep ik ooit in het Kremlin rond. Overal pracht en praal. Goud, nog meer goud en ja… goud. De woorden mooi, prachtig en schitterend verloren al gauw hun waarde. Wat is de overtreffende trap van schitterend?
Bijzonder verschijnsel weer dat je beschrijft Marcel, dat je zelf soms niet verder komt dan ‘mooi’, ‘leuk’ of ‘lekker’. Misschien dat de psychologie of een andere discipline daar antwoorden op weet? Of het kunstwerk zelf? Immers, die afgebeelde Mondriaan is (ook) voor mij ‘a picture that paints a thousand words’ … Geen woorden nodig.
Vorige week heb ik een ‘mooie’ film gezien die hier heel goed op aansluit: http://wordsandpicturesthemovie.com
Echt een aanrader!