Net als Marcel loop ik regelmatig hard. In tegenstelling tot hem loop ik echter zelden alleen, maar bijna altijd in een groep. Onlangs bevestigden de lopers van die groep zich – op last van de trainer – met behulp van een kleurig lint aan een lang, dik touw; zo’n touw dat op school bij gym voor touwtrekken wordt gebruikt. Een loper die niet bij deze trainingsmethode betrokken wilde worden, maakte daar een foto van. Die foto verscheen natuurlijk vervolgens op de groepsapp, met prompt daarop de reactie: ‘Hoe ver kan je gaan haha dit pik je toch niet als een normaal mens’.
Hardlopen
Omdat deze blog over taal moet gaan – en niet over hardlopen – is, zoals vaker, de vraag: valt het u (in die WhatsApp-tekst) ook op dat het woordje een voor normaal mens er beter uit kan? Natuurlijk, appjes staan bol van krom taalgebruik, getuige ook een van de andere reacties: ‘Lijken wel slavernij’. Dat geeft ook niet, en heeft ongetwijfeld mede te maken met die woorden die bij wijze van keuze boven het toetsenbordje verschijnen, zodat je snel verder kunt typen.
Maar toch lijkt deze formulering, met een voor het zelfstandig naamwoord waar ik dat niet verwacht, steeds vaker voor te komen als iemands beroep of bezigheid wordt vermeld. Let wel: zonder verdere kwalificatie, dus puur en alleen bijvoorbeeld: ‘Mijn man is een ingenieur’.
E-ANS
Het ligt voor de hand om de invloed van het Engels op het Nederlands weer als schuldige voor dit fenomeen aan te wijzen. In het Engels is immers in dergelijke gevallen het gebruik van het onbepaald lidwoord (a of an) de norm. En daarom waarschijnlijk zei Sandra St. Victor twee weken geleden over zichzelf, in vertaling van haar interviewer Robert Vuijsje in zijn rubriek in de Volkskrant getiteld ‘Land van afkomst’: ‘Ik ben ook Amerikaans en een artiest.’
Tot mijn verrassing leverde een kijkje in de Elektronische ANS evenwel het volgende op, in de categorie ‘Het lidwoord (artikel) – Afwezigheid van een lidwoord: bijzondere gebruikswijzen – Bij substantieven als naamwoordelijk deel van het gezegde’:
‘Als naamwoordelijk deel van het gezegde worden persoonsnamen zonder lidwoord gebruikt om een kenmerkende hoedanigheid, met name een functie of beroep (zie voorbeeld (1a) ) […] aan te duiden.
(1a) Willem is soldaat.
[…]
Zinnen als (1a) [..] kunnen ook met een lidwoord voorkomen […]:
(1b) Willem is een soldaat.
[…]’
Ik ben vertaalster
Het is dus goed, met een ervoor! Maar ik blijf het vreemd vinden klinken. Zelf zeg ik ‘ik ben vertaalster’, niet ‘ik ben een vertaalster’ als naar mijn beroep wordt gevraagd. Wellicht heb ik hypercorrectieve neigingen? En toch … is uw dochter ‘een student in Maastricht’ of is zij ‘student in Maastricht’? Wat zegt u?
Over mijn voorbeeld uit de hardloopgroepsapp zegt de E-ANS (‘Bij substantieven als bepaling van gesteldheid’): ‘Een substantief zonder lidwoord komt ook voor in een bepaling van gesteldheid, vooral als die door als of tot wordt ingeleid.’ Dat een kan er dus maar beter uit hier.
Waarom de hardlopers zich aan het touw moesten vastmaken, is nooit duidelijk geworden.
Ook mijn taalgevoel zegt dat dat een eruit moet in deze voorbeelden. Ben benieuwd of anderen dat anders aanvoelen.
Ook ik voel een verschil in ‘hij is een student’ en ‘hij is student. Dat ‘een student ‘roept bij mij de negatieve gedachte op aan ‘maar een student’
Dank voor jullie reacties! Interessant, die negatieve connotatie met ‘een’ – zo had ik er zelf nog niet naar gekeken.
Als Engelstalige die het Nederlands als vreemde taal heb geleerd, is het bij mij echt ingestampt dat ik nooit ‘een’ voor een functie of beroep mag gebruiken. En nu kom ik erachter dat het wel mag! Maar ik hou gewoon vast aan wat ik heb geleerd, dat zit nu erg diep geworteld in mijn ‘taalgevoel’. Bedankt Astrid!