Valse vrienden, goede vrienden

U kent ze waarschijnlijk wel: woorden en uitdrukkingen in bijvoorbeeld het Engels en het Nederlands die op elkaar lijken, maar een andere betekenis hebben. Denk aan conducteur, hard en peper in het Nederlands en conductor (‘dirigent’), hard (‘moeilijk’) en (red) pepper ( ‘(rode) paprika’) in het Engels. Meestal wordt het betekenisverschil wel duidelijk uit de context. Maar niet altijd.

Laat
Vorige week woensdag belde ik een Britse vriendin die al meer dan 30 jaar in Nederland woont en accentloos Nederlands spreekt. Ze was helaas niet bereikbaar en ik sprak een voicemailbericht in. Een paar uur later belde ze me terug. Ik nam de telefoon op, maar moest haar vertellen dat ik geen tijd had en weg moest. Het was dus een heel kort gesprek. We zouden het de dag erna wel voortzetten. Dat gesprek begon als volgt: ‘Ik heb je voicemailbericht gisteren pas laat gehoord.’

Spraakverwarring
In het gesprek dat volgde, ontstond een spraakverwarring als gevolg van die ene inleidende zin. Ze had me de dag ervoor toch nog teruggebeld! Ik verwees naar het korte gesprek de dag ervoor, maar zij begreep mij niet. Dat ging zo even door en op een gegeven moment raakte ze merkbaar geïrriteerd. Dat begreep ik weer niet: ik kon haar logica en gedachtegang echt niet volgen.

Te laat
Pas later besefte ik wat er was misgegaan. Zij sprak over laat in de Engelse betekenis: ‘te laat’. Zij bedoelde: ‘Ik heb je voicemailbericht gisterenmiddag te laat gehoord, om er nog op tijd op te kunnen reageren’. Ik dacht dat ze zei: ‘Ik heb je voicemailbericht pas gisteravond laat gehoord’ (de Nederlandse interpretatie van laat). Dat laatste kon in mijn ogen natuurlijk niet, want ze had me dezelfde middag toch nog teruggebeld. Zij en ik hadden laat op een andere plaats in het tijdpad geplaatst.

Valse vriend
Het probleem was dus dat we een valse vriend hadden toegelaten in het gesprek! Stom dat ik dat niet meteen besefte. De moraal van dit verhaal: houd valse en goede vrienden gescheiden.