0 punten

Je hebt weleens van die momenten dat je je plotseling verwondert over dingen waar je niet eerder bij stil hebt gestaan. Dat had ik vorige week met ‘0 punten’. Tijd voor een gesprek met Louis, dorpsgenoot, atypische bèta en (toch) goede vriend.

Marcel: Louis, waarom zeggen we ‘0 punten’ en niet ‘0 punt’?
Louis: Zo. Daar vraag je me wat. Daar heb ik niet eerder over nagedacht.
Marcel: Precies. Ik ook niet, maar ineens vond ik het bijzonder. Je hebt het over ‘3 punten’, ‘2 punten’, ‘1 punt’ en ‘0 punten’. Waarom bij 1 wel enkelvoud en bij 0 niet?
Louis: Je ziet dat gehele getallen groter dan 1 een meervoudsuitgang krijgen. Dat is vrij natuurlijk, of niet? Hetzelfde gaat overigens op voor negatieve getallen: min 1 graad, min 2 graden. In het meer technische jargon, bijvoorbeeld bij breuken (½), irrationele getallen (wortel 2) en transcendente getallen (pi), zie je dat de meervoudsuitgang vervalt.
Marcel: Dat ziet er behoorlijk irrationeel uit.
Louis: Eén van de eigenschappen van irrationele en transcendente getallen is dat je ze niet als breuk (ratio) kunt schrijven. Technisch zeg je bijvoorbeeld dat een lijnstuk wortel 2 of pi meter lang is.
Marcel: Aha.
Louis: Ook bij lengtes, gewichtsaanduidingen en bedragen krijg je in het Nederlands meestal geen meervoudsuitgang: ‘1 meter’, ‘0,23 meter’, ‘1000’ meter, ’41 gram’, ’40 kilo’ en ‘4 euro’.
Marcel: Da’s waar. In datzelfde rijtje past dan ook ‘3 procent’, ‘2 procent’, ‘1 procent’ en ‘0 procent’, of niet?
Louis: Klopt.
Marcel: Nou, dat ziet er allemaal heel logisch en consistent uit, Louis. Maar ik blijf zitten met ‘0 punten’. En niet alleen bij ‘punten’ natuurlijk. Het is ook ‘0 graden’, ‘0 antwoorden’, ‘0 fouten’ enzovoorts. Nul is niets. Waarom dan toch een meervoudsvorm erachter?
Louis: Tja, het enige wat ik kan bedenken, is dat nul geen enkelvoud is: dat zijn uitsluitend 1 en -1.
Marcel: Is het dus zo dat niet ‘0 punten’ de uitzondering is, maar ‘1 punt’? De logica wint het hier van de consistentie, als ik het zo mag zeggen. Eén is immers ontegenzeggelijk enkelvoud. We zouden het volstrekt tegennatuurlijk vinden om ‘1 punten’ te zeggen.
Louis: Klinkt mij ook onnatuurlijk in de oren, Marcel. Zullen we de hulp van andere Taalpraters inroepen om ons licht in de duisternis van deze donkere taalspelonk te verschaffen?
Marcel: Goed idee!