Lekker kort (deel 2)

Afkortingen kunnen handig zijn: je kunt er heel efficiënt mee communiceren. Maar niet alle afkortingen zijn voor iedereen duidelijk. En niet alle afkortingen zijn even handig. Deze week deel 2 van de blog over afkortingen.

Gebruikelijk
Het Nederlands kent veel standaardafkortingen. Voorbeelden zijn a.u.b., bijv., i.v.m., m.b.t., o.a., o.i.d., z.o.z. Iedereen gebruikt ze. In zowel formele als informele taal. Kijk maar eens naar de volgende twee officiële omschrijvingen:

•  Wijzigingsregeling diverse regelingen m.b.t. de kentekenregistratie en i.v.m. de implementatie van richtlijn nr. 1999/37/EG inzake de kentekenbewijzen van motorvoertuigen (wetten.overheid.nl)
• Tweede nota van wijziging m.b.t. Wajong i.v.m. het bevorderen van de participatie van jonggehandicapten door werk en arbeidsondersteuning (www.rijksoverheid.nl)

M.b.t. en i.v.m. zijn zo sterk ingeburgerd dat ze in feite de volledige uitdrukkingen hebben verdrongen. Logisch, want met betrekking tot en in verband met zijn lang en omslachtig.

Lelijk
Toch wringt er iets. Afkortingen zijn lelijk. Oerlelijk. Het zijn puisten die uitgeknepen moeten worden. Wratten die tekst ontsieren. Zeker als je er heel veel gebruikt. Misschien zijn het de punten die me aan puisten en wratten doen denken, maar ze maken tekst mottig en onrustig. Een voorbeeld met heel vreemd gebruik van zowel bijv. als o.a.:

• Zij neemt ons mee in de geschiedenis van de kunst van achtereenvolgens: Renaissance (bijv. o.a. Michelangelo), Maniërisme (bijv. o.a. Tintoretto ), Barok (bijv. o.a. Rubens) en Hollandse Gouden Eeuw (bijv. o.a. Rembrandt). (www.clusterlosser.nl)

In het volgende voorbeeld zijn de punten in de afkortingen weggelaten. Het stukje komt van www.gsmhelpdesk.nl. Ik heb het onveranderd overgenomen:

• kan ik op mijn E900 instellen dat ik mijn bel tegoeden van vodafone abb. voor die bepaalde maand al opgemaakt heb of juist dat ik kan zien ik even wat meer gebruik moet maken van mijn mobiel omdat ik het juist nog niet op heb? ik kan mijn beltegoeden meenemen naar de vlg mnd maar als het dan nog niet op is, dan is het pech voor mij. weet iemand dit of dit mogelijk is? dus bijv. dat je iets in kan stellen mbt kosten oid? wie o wie heeft deze info voor mij?

Je snapt het wel – alhoewel: wat betekent abb? – maar het leest niet lekker. Eigenlijk zijn afkortingen zonder punten nog verwarrender. Je herkent ze niet altijd direct als afkortingen. Het zijn soms net foutgespelde woorden.

Optimaal
Het heeft uiteraard geen zin veelvuldig gebruik van afkortingen af te keuren. Ze bestaan, ze kunnen efficiënt zijn en mensen gebruiken ze. Toch is het goed het gebruik te beperken. Het kost misschien minder tijd om een afkorting in te tikken dan de volledige uitdrukking, maar je verleent er je lezer niet altijd een dienst mee.

Teksten moeten zijn gericht op optimale communicatie. Communiceer dan ook optimaal. Met betrekking tot en in verband met zijn omslachtig en makkelijk te vervangen door voor, over, vanwege of een ander eenvoudig voorzetsel. Kort ze dus niet af, maar vervang ze.