Nederlanders hebben de naam zuinig te zijn. Misschien is het gebruik van haakjes daar wel een talige uiting van: deelnemer(s), (voor)oordelen. Machtig mooi dat je op die manier zuinig met taal kunt zijn. Toch is het soms verwarrend.
Deelnemer(s)
Haakjes zijn nuttige leestekens. In het Nederlands kun je ze bijvoorbeeld gebruiken om woorden samen te voegen, zodat je herhaling kunt voorkomen. Lekker efficiënt dus. Een paar voorbeelden met deelnemer(s):
• Naam deelnemer(s): …
• Vervanging van (een) Deelnemer(s) door Opdrachtgever is toegestaan mits: … [www.thesparringpartners.nl]
Het eerste voorbeeld is helder; het tweede vergt al iets meer denkkracht, omdat je twee keer haakjes hebt en je zelf de betekenis in elkaar moet knutselen: ‘een of meer deelnemers’.
Het gaat ook weleens fout, zoals in het volgende voorbeeld:
• Wij bieden 2 deelnemer(s) de mogelijkheid om een prijzenpakket (Waarvan één hoofdprijs en één troostpakket) van Planes 2 te winnen. [www.disney.nl]
Misschien is dit gewoon een kwestie van slechte redactie, maar gek is het wel.
(Brom)fietsers
Jaren geleden kwam ik onderweg naar een vakantieadres in Friesland een bord tegen met brom(fietsers). Een goedbedoelde samentrekking die niet helemaal klopte. Als je bromfietsers en fietsers samentrekt, zou het logischerwijs (brom)fietsers moeten zijn.
En zo kom ik bij een voorbeeld van verrassend gebruik van haakjes dat ik onlangs zag langs de snelweg naar Leuven. Daar staat een aantal grote windmolens met daarop de volgende tekst: Limburg win(d)t.
Ik neem aan dat de bedenkers van de compacte slogan het volgende voor ogen hebben: Limburg wind en Limburg wint. Ik lees twee keer Limburg plus een werkwoord: Limburg wint en Limburg windt (‘laat een wind’). Dat kan natuurlijk nooit de bedoeling zijn geweest, maar als je de slogan op internet zoekt, kom je uit bij de website van de organisatie die dit op haar geweten heeft: www.limburgwindt.be. Uiteraard geen haakjes in webadressen, maar wel het bewijs dat er een onwelriekend luchtje aan de slogan zit.
Zelfs bij het fenomeen haakjes zijn er overeenkomsten tussen en wiskunde en taal(kunde).
Bij programmeren in de numerieke wiskunde gaat het fundamenteel om eenduidigheid. Haakjes zijn daarin noodzakelijk om afwijkingen van de basisregels mogelijk te maken. Het ingewikkelde zit hem in gelijk houden van het (meestal grote) aantal openingshaakjes aan het aantal sluithaakjes. Dit is dan ook de meest gemaakte programmeringsfout.
In de taalkunde gaat het zelden om een groot aantal “geneste” haakjes, maar vormt de meerduidigheid van taal juist het ingewikkelde maar ook interessante aspect. “Haakjes met een luchtje” toont dit fraai aan.