In Nederland heet iemand die aan harddrugs verslaafd is een junk. Dit woord is ongetwijfeld ontleend aan het (Amerikaans-)Engels, maar het merkwaardige is dat zo iemand daar een junkie wordt genoemd. Waarom zou die uitgang –ie eraf gevallen zijn? Is het gewoon luiheid van ons Nederlanders, omdat we het woord zo kort mogelijk willen houden? Ik heb een andere theorie. Ik denk dat junkie te vriendelijk klonk voor ons.
In het Engels wordt de uitgang –ie gebruikt voor een persoon die ergens erg dol op is: een foodie is iemand die dol is op eten, en een Trekkie is een fan van de sciencefictionserie Star Trek. En een junkie is iemand die van junk houdt, in de betekenis van ‘harddrugs’ (de oorspronkelijke betekenis van junk is ‘rommel’).
In het Nederlands heeft de uitgang –ie een heel andere functie: het is een informele vorm van de verkleinuitgang –je. En die verkleinuitgang wordt vaak gebruikt om genegenheid of iets vertederends aan te duiden: meissie, bloempie, etc. En dus klonk het Engelse woord junkie voor ons veel te vriendelijk voor het soort persoon dat ermee werd aangeduid. Sterker nog, het klonk bijna hetzelfde als ons woord jonkie, dat juist bijzonder vertederend klinkt. En dus hebben de eerste Nederlandse gebruikers van het woord er kennelijk die vertederende uitgang maar afgelaten. Dat leverde geen betekenisproblemen op, aangezien het woord junk tot dat moment in het Nederlands niet bestond.
Jan Klerkx is vertaler, editor en eigenaar van Bèta Vertalingen.
Inderdaad klinkt het woord ‘junkie’ erg vriendelijk. Je zou bijna denken dat het om een heel aardige persoon gaat.
Het woord ‘junk’ heeft daar en tegen een negatieve lading.