‘Zweden zijn iconisch’. Wekenlang werden we doodgegooid met deze slogan van Volvo. Plotseling was die weg en werd het ‘Zweden hebben het allemaal’.
Toevallig ben ik het boek For who the bell tolls van David Marsh aan het lezen. Marsh is redacteur van de Britse krant the Guardian en in zijn boek schrijft hij over wat, in zijn ogen, wel en niet kan in het Engels. Een soort stijlgids. Een van de woorden waar hij zich enorm aan stoort, is – u raadt het al – iconic. Bij hem heet dat ‘irritatiefactor 9 op een schaal van 10’. Blijkbaar wordt het woord in het Engels te pas en te onpas gebruikt, vooral door journalisten. Niet alleen in the Guardian, maar ook in andere kranten. Een paar voorbeelden die Marsh noemt en als vormen van iconitis betitelt: ‘iconic renewable energy technology’ en ‘iconic veteran batsman’ (over de onlangs gestopte Indiase cricketheld Sachin Tendulkar).
Wat is ‘iconisch’? Het woord bestaat wel in het Nederlands en wordt in de Dikke Van Dale als volgt gedefinieerd: ‘beeldend van aard, als een beeld: de taal van de bijen is iconisch‘. Denken de Zweden ook in beelden? Het doet mij meteen denken aan die prachtige, eeuwenoude runenstenen die je op veel plaatsen in Zweden kunt bewonderen. In die zin waren de oude Zweden inderdaad iconisch. Maar zijn ze dat nog steeds? Beeldend van aard?
‘Zweden zijn iconisch’ was waarschijnlijk gewoon een hopeloze, nietszeggende vertaling van iets wat een Engelstalige PR-man of -vrouw heeft bedacht. Iets waarvan ze bij het reclamebureau dachten: dat kan in het Engels, dus dat kan ook wel in het Nederlands. Nou, David Marsh denkt daar heel anders over: volgens hem kan het niet. Blijkbaar denken veel Nederlanders daar ook zo over. Anders was de slogan nooit ingetrokken en vervangen door ‘Zweden hebben het allemaal’. Maar wat betekent dat dan weer?
Ik vertaal veel op het gebied van mode en lifestyle, en voor mij is ‘iconisch’ dé modeterm van 2013. Die van 2012 was ‘eclectische mix’ (en je moet toegeven dat dat toch wel iets indrukwekkender klinkt dan ‘allegaartje’). Ik ben benieuwd wat de kreet van 2014 zal worden!
‘Iconic’ wordt inderdaad vaak verkeerd gebruikt. Ik gebruik het wel als vertaling van ‘beeldbepalend’ en denk dat het reclamebureau zoiets aan het zoeken was. It would make a little more sense, at least. Would you agree?
Bedankt voor jullie reacties, Maud en Robin. Net als Maud denk ik dat het een modewoord is. Het gaat niet zo zeer om de feitelijke betekenis als om de connotaties: het klinkt goed en gewichtig. En als het maar vaak genoeg gebruikt wordt, krijgt het vanzelf betekenis.
En als het journaille hiermee gestopt is, dan mogen ze ook eens stoppen met een verloren sportwedstrijd ‘bedrog’ (deceptie) te noemen. ‘Disappointment’ is teleurstelling en ‘deception’ bedrog.
Ik ken het boek :For whom the bell tolls, van Ernest Hemingway; maar van For who the bell tolls van David Marsh heb ik nog nooit gehoord.
“For who the bells tolls” van David Marsh is een moderne ‘stijlgids’ met aandacht voor een groot aantal taalkwesties in het Engels. Een vlot en prettig geschreven boek. Een echte aanrader.
Pingback: Freefight | Taalpraat
Beste Vilseledd,
Hier heeft U het toch echt mis. Deceptie betekent teleurstelling, ontgoocheling. En het is ontleend aan het Frans, niet aan het Engels.
NICE
Hi
ik koop regelmatig wat bij u in de winkel
Maar ik heb een vraag, ik zie veel producten in deze winkel http://bit. ly / CheaperProduct2 die u ook verkoopt in uw winkel.
maar daar items zijn 55% goedkoper, nou mijn vraag is wat het verschil is tussen u webshop en die van hun,
is het de kwaliteit of iets anders, ik hoop dat je mijn vraag kunt beantwoorden
Met vriendelijke groeten
Natasja Bomenwij