Grappig. Een heel gewoon woord. Maar het lijkt er een nieuwe betekenis en functie bij te hebben gekregen.
Grappig 1-3
Een grappig plaatje, een grappige man, een grappig verhaal. Dit gebruik van grappig behoeft waarschijnlijk geen verdere uitleg, maar ik geef voor de volledigheid toch even de betekenissen in Van Dale: 1 vol grappen, 2 de lachlust opwekkend (opzettelijk of ongewild), 3 aardig om te zien.
Grappig 4
Een paar weken geleden was ik bij een presentatie en iemand in de zaal maakte een scherpe opmerking. De spreker reageerde daarop met: ‘Ik vind het wel grappig dat je dat zegt.’ Hoezo grappig? Het was gewoon een goede, kritische kanttekening. Maar grappig? Nou, nee.
In de Volkskrant van 14 december stond een artikel over het Groot Nationaal Onderzoek naar de woordenschat van Nederlanders en Vlamingen: ‘Grappig is de invloed van leeftijd op woordkennis.’ Grappig?
Verslaggeefster Floortje Dessing van BNN deed op 15 december verslag van haar verblijf in Indianapolis en de jaarlijkse autorace Indy 500: ‘Het is heel erg grappig om hier te zijn.’ Het was misschien wel heel ‘leuk’ om daar te zijn, maar echt ‘lachen’ was het niet. Misschien wel ‘interessant’. En dat is volgens mij de extra betekenis van grappig: ‘interessant’.
Grappig 5
We zijn er nog niet. Er is nog iets ‘grappigs’ bij gekomen: grappig als bijna betekenisloze opvulling in gesprekken:
> Ik heb gisteren de hoofdprijs in de Staatsloterij gewonnen.
< Grappig!
> Het was een heerlijke vakantie.
< Grappig!
> [Na een lang verhaal]. Ik zie wel wat we ermee doen.
< Grappig!
Het is een signaal waarmee je duidelijk maakt dat je nog luistert en een teken dat je het einde van een deel van het gesprek hebt bereikt. Grappig: puur, kaal, zonder verdere toevoeging.
Het mooie van dit gebruik van grappig is de positieve, maar tegelijkertijd ook neutrale uitstraling van het woord. Je velt geen oordeel, maar laat het aan de luisteraar over om te bepalen hoe je werkelijk over iets denkt. Je kunt er echt alle kanten mee op.
Grappig!
Inderdaad was mij dat in de eerste instantie nog oneigenlijk gebruik van het woord ‘grappig” ook al een paar keer opgevallen.
Ik kan de nieuwe betekenis dan ook wel plaatsen.
In ieder geval betreft het gelukkig geen taalverloedering(hun, hij heb, ik dacht bij me eigen) of insluiping van een volledig onnodige Engelse term(funny). in hetonderhavige geval gaat het eerder om een soort taalverandering: een verschuiving van betekenis.
Als ik er helemaal naast zit dan hoor ik dat graag.
Grappig deze column! Maar ik denk dat het woord “grappig” in de betekenis van interessant, snel een roemloze dood tegemoet zal gaan. Want het klinkt best wel nietszeggend.
Grappig (4) wat Antoinette zegt. Dat het woord in deze betekenis tamelijk nietszeggend overkomt, maakt het juist bijzonder handig en multifunctioneel, wat mijns inziens de succesvolle verspreiding ervan verklaart. Net zoals die van Antoinettes “best wel”, overigens… Interessante observatie, Marcel!