Gedoe en alles

‘Gisteren bij de dinges zeg ik tegen die vent “wat is dat toch iedere keer een gedoe met die technische toestanden en al die dingen meer.”’ Hopelijk houdt u van klussen, want hier is werk aan de winkel voor de talige doe-het-zelver. 

Je komt even niet op een woord. Je wilt een lang verhaal kort maken. Dan kun je putten uit een heel scala aan handige woorden en uitdrukkingen: dinges, gedoe, toestanden, en alles, en al die dingen meer, enzovoort , enzovoort, babbel de babbel.  Handig voor de spreker ja, maar vaak onduidelijk voor de luisteraar, want wordt er precies bedoeld? Kijkt u even mee naar de volgende voorbeelden:

• Annette, je bent onlangs lelijk gevallen met het skeeleren: arm uit de kom en toestanden. (Erik Dijkstra in Bureau Sport)
• Vlaggetjes en toestanden in Brussel  (Chris Ostendorf bij de kroning van de nieuwe Belgische koning in het Radio 1 Journaal)
• De minister van het spoor is verzekerd van gedoe (de Volkskrant).
• Gedoe VVD Roermond duurt voort (NOS.nl)
• Dat jonge mannetje betaalt de prijs voor al z’n werk en z’n gedoe (sportverslaggever Maarten Ducrot)

Gedoe is volgens Van Dale: ‘Allerlei niet nader gepreciseerde dingen die men “doet”, en die iemand moeite, last of ergernis veroorzaken. Verder kan het zijn drukte, opschudding, beweging.

Bij  toestand vinden we: slechte, verwarde, ongelukkige gesteldheid, staat, omstandigheden. En ook: ding, voorwerp, zaak.’ Daar ben je als lezer of luisteraar nou niet echt mee geholpen. Zonder context of kennis van de situatie is het vaak hard werken voor de ‘ontvanger’ om te begrijpen wat er bedoeld wordt.

Laatst in de lesruimte vatte een cursist een vergadering van anderhalf uur samen met: ‘we hebben alle stukken nog eens doorgenomen, babbel de babbel.’ In de trein ving ik een gesprek op tussen twee jongeren die het hadden over hun favoriete film Lord of the Rings: ‘Weet jij trouwens dat daar ook een boek van is?’ – ‘Nee.’ – ‘Ja, maar dat is wel al heel oud, want het staat in de kast bij mijn oma en die schrijver is ook dood en alles.’

Snappen wat de ander bedoelt, vaak nog een heel gedoe.